Sansüzsüz İnternet

25 Şubat 2010 Perşembe

Cinsiyet, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği

Kafamı en çok karıştıran konulardan, cinsel yönelimle cinsiyet kimliğinin farklı ve birbirinden bağımsız kavramlar olduğu meselesi. Ama kendi algılayabildiğim kadarıyla paylaşmak istiyorum. Umarım buradan faydalı, üretken bir tartışma doğar.

Hani saç rengi ve göz rengi gibi. Örneğin sarı saçlı olan biri ille de mavi gözlü olacak değil. ya da sarı saçlı olan kahve gözlü olmak zorunda da değil.

Aynı şekilde kabaca insanlar ikiye ayrılıyor diyebiliriz, trans olanlar ve olmayanlar (trans olmayan için latince "cis" (sis) sözcüğü kullanılıyormuş, bunu birkaç ay önceki ILGA Avrupa konferansında (Dünya LGBT Derneği'nin Avrupa konferansı) öğrendim. Neyse, translar ve sisler. Örneğin ben sis bir erkeğim, bir başkası trans bir erkek. Ama sonuçta ikimiz de erkeğiz.

Bir de cinsel yönelim var. Bu açıdan da kabaca üçe ayrılıyor insanlar: biseksüel, eşcinsel, karşıcinsel (heteroseksüel). Örneğin ben eşcinsel bir erkeğim çünkü ağırlıklı olarak erkeklerden hoşlanıyorum (hoşlandığım erkekler trans ya da sis olabiliyor).

Diyelim benim bir arkadaşım olsun. Adı Ahmet olsun. Kendisi de her iki cinsten de hoşlanıyor olsun. Bu durumda Ahmet biseksüeldir. Ahmet'in trans bir erkek olması, biseksüel olduğu gerçeğini değiştirmez. Çünkü "Ahmet kimden (hangi cinsten) hoşlanıyor?" sorusuna verdiğimiz yanıt, onun cinsel yönelimini belirler (biseksüel). "Ahmet'in cinsiyet kimliği nedir?" sorusu da doğumda atanmış cinsiyetiyle gerçek cinsiyeti arasındaki durumu belirler. Gerçek cinsiyeti erkektir, ama doğumda belki ona (dış genital organlarına bakılarak) Ayşe adı ve kadın cinsiyeti atanmıştır. Bu durumda Ahmet transtır. Eğer doğumda erkek cinsiyeti atandıysa o zaman Ahmet sis'tir. Yani Ahmet, örneğin, sis biseksüel bir erkektir. Yani üç ayrı sıfatı oluyor Ahmet'in: cinsiyet, cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim.

Bu benim anladığım şekil. Bilmiyorum sizler ne düşünürsünüz, ama bu kavramları serinkanlılıkla tartışmak yararlı olur gibi, çünkü özellikle trans tanımını yazılı dile dökmede ben şahsen hep zorlanmışımdır. Bu da bence LGBT mücadelesinde T'yle ilgili düşünmelerin, tartışmaların azlığından kaynaklı sanki.

1 yorum:

  1. sosyal cinsiyet olgusunun olmadığı, kadın ve erkek cinsiyetlerine sahip bireylerin hemen hemen aynı davranış şemalarına sahip olduğu bir ortamda trans birey olmak tam olarak ne anlama gelir acaba?

    hayatında hiç erkek görmemiş, yalnızca sis kadınların (cinsel yönelimden bağımsız) arasında yaşamış bir trans erkek, gerçekten trans bir erkek midir? ya da hayatında hiç görmediği ve varlığını bilmediği testis ve penis uzuvlarının 'eksikliğini'(!) bedeninde hisseder mi acaba?

    YanıtlaSil